Oszustwo należy do jednych z najczęściej popełnianych przestępstw w Polsce. Oprócz oszustwa „zwykłego”, uregulowanego w art. 286 k.k., kodeks karny zna wiele tzw. oszustw szczególnych. W prawie karnym skarbowym spotkać się z kolei możemy z przestępstwami zwanymi oszustwami podatkowymi. Oczywiście stosowanie w tym kontekście pojęcia oszustwo ma charakter umowny, podobnie jak potoczne określenie wyłudzenia pieniędzy (odpowiednio: wyłudzenie kredytu lub pożyczki, wyłudzenie leasingu czy wyłudzenie usługi). Więcej na temat znamion czynu oszustwa znajdą Państwo we wpisie Odpowiedzialność karna za oszustwo (art. 286 k.k.).
W praktyce zajmuję się następującymi przestępstwami będącymi postacią oszustwa:
- oszustwo zwykłe (art. 286 k.k.)
- oszustwo finansowe (art. 297 k.k.)
- oszustwo ubezpieczeniowe (art. 298 k.k.)
- oszustwo kapitałowe (art. 311 k.k.)
- oszustwo komputerowe (art. 287 k.k.)
- oszustwo podatkowe (art. 56 k.k.s.)
- wyłudzenie zwrotu podatku (art. 76 k.k.s.)
Posiadam doświadczenie w zakresie prowadzenia spraw związanych z różnego rodzaju oszustwami, w tym spraw dotyczących wielomilionowych kwot, w których dochodziło do zatrzymań przez CBA i CBŚP. Występuję zarówno jako obrońca podejrzanych lub oskarżonych, jak i pełnomocnik pokrzywdzonych lub oskarżycieli posiłkowych. Niezależnie od konfiguracji procesowej, zawsze staram się zwracać uwagę organów wymiaru sprawiedliwości na elementy istotne z punktu widzenia interesów moich Klientów.
W ramach swojej praktyki oferuję Państwu:
- specjalistyczne doradztwo prawne;
- reprezentację na każdym etapie postępowania przygotowawczego lub sądowego;
- przygotowanie pism procesowych w tym zażaleń, apelacji oraz kasacji;
- przygotowywanie zawiadomień o możliwości popełnienia przestępstwa;
- przygotowywanie opinii prawnych związanych z ryzykami prawnokarnymi planowanych przedsięwzięć.
Jeżeli potrzebowaliby Państwo pomocy prawnej w opisanym zakresie, zapraszam na spotkanie w Kancelarii Adwokackiej w Krakowie.
Obszar mojej działalności obejmuje nie tylko Kraków, lecz również Katowice, Częstochowę, Kielce, Tarnów czy Rzeszów. W razie potrzeby pomoc prawna może być przy tym świadczona na terenie całego kraju, a spotkanie może odbyć się w trybie zdalnym przy zachowaniu odpowiednich środków bezpieczeństwa.
Warto wiedzieć:
Do najważniejszych praw podejrzanego (oskarżonego) należy niewątpliwie prawo do składania wyjaśnień, także na piśmie, oraz prawo do domowy składania wyjaśnień lub odmowy odpowiedzi na poszczególne pytania bez konieczności podawania przyczyn tej odmowy. Podejrzany (oskarżony) może korzystać z pomocy wybranego obrońcy, adwokata lub radcy prawnego, który na jego żądanie może być również obecny przy czynności przesłuchania. W praktyce bardzo istotnym prawem jest złożenie wniosku o końcowe zaznajomienie się z materiałami dochodzenia lub śledztwa. Umożliwia to zapoznanie się z całością zebranego materiału dowodowego przed wniesieniem aktu oskarżenia, co z kolei ułatwia formułowanie ewentualnych wniosków obrony lub też negocjacje z prokuratorem w celu skorzystania z instytucji dobrowolnego poddania się karze.
Jednym z podstawowych praw pokrzywdzonego (oskarżyciela posiłkowego) jest prawo udziału w postępowaniu karnym w charakterze strony oraz składania wniosków o dokonanie czynności dochodzenia lub śledztwa, w tym przeprowadzenia określonych dowodów. Ma on także prawo do skorzystania z pomocy pełnomocnika, którym może być adwokat. Pokrzywdzony (oskarżyciel posiłkowy) ma zarazem prawo do zaskarżenia poszczególnych czynności naruszających jego prawa, w tym do kwestionowania podjętych w spawie rozstrzygnięć. Spośród wielu innych praw, nie sposób jednak nie wspomnieć o prawie do złożenia wniosku o naprawienie szkody lub zadośćuczynienia wyrządzonej krzywdzie.
Wniosek o naprawienie szkody lub zadośćuczynienia można złożyć do zamknięcia przewodu sądowego na rozprawie głównej. Oznacza to, iż można tego dokonać także we wczesnej fazie postępowania karnego, na etapie postępowania przygotowawczego, przykładowo w czasie pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego w charakterze świadka. Na pewno warto skorzystać z tej możliwości, ponieważ – w przeciwieństwie do postępowania cywilnego – wskazany wniosek nie podlega opłacie sądowej, a może doprowadzić do uzyskania tytułu wykonawczego przeciwko oskarżonemu, na podstawie którego będzie można wszcząć egzekucję komorniczą.
W przypadku oszustwa często spotykam się z problematyką tymczasowego aresztowania. W skomplikowanych sprawach, w których mowa o wielomilionowych kwotach, często dochodzi do zatrzymania głównych podejrzanych. Bardzo często na zlecenie prokuratora dokonuje tego nie Policja, a funkcjonariusze CBA lub CBŚP. W celu wyeliminowania ewentualnych prób zniekształcenia przez nich materiału dowodowego (niszczenie dokumentów, nakłanianie świadków do fałszywych zeznań), zazwyczaj idzie również za tym wniosek o tymczasowe aresztowanie na okres 3 miesięcy. W takiej sytuacji niezbędny jest szybki kontakt z adwokatem, aby zapewnić podejrzanemu niezbędne wsparcie prawne oraz gwarancję, że wszystkie jego prawa będą przestrzegane.
Czy odpowiedzialność karna za oszustwo warunkowana jest wystąpieniem szkody po stronie pokrzywdzonego? Nie. Do znamion oszustwa z art. 286 k.k. nie należy skutek w postaci szkody majątkowej. Najlepszym przykładem jest tutaj umowa pożyczki. Jeżeli sprawca wprowadził w błąd pokrzywdzonego co do swojego stanu majątkowego i wyłudził od niego pożyczkę, to nawet jeśli zostanie ona zwrócono w pełnej kwocie, z odsetkami i w terminie, będzie można mówić o oszustwie. Skutkiem działania sprawcy ma być niekorzystne rozporządzenie mieniem, ową niekorzystność oceniamy tymczasem z perspektywy osoby, która dokonała rozporządzenia. Innymi słowy, jeżeli pokrzywdzony nie rozporządziłby mieniem, gdyby nie został wprowadzony w błąd, to każde takie rozporządzenie będzie oceniane jako niekorzystne. W doktrynie i orzecznictwie podkreśla się, że niekorzystne rozporządzenie ma miejsce wtedy, gdy pokrzywdzony nie może realnie ocenić ryzyka wiążącego się z danym rozporządzeniem.
Jednym z często spotykanych w praktyce przestępstw jest oszustwo kredytowe (finansowe), potocznie określane także mianem wyłudzenia kredytu. Ma ono miejsce najczęściej wówczas, gdy sprawca, chcąc uzyskać określone wsparcie finansowego, posługuje się nierzetelnymi dokumentami. Mogą to być dokumenty sfałszowane lub poświadczające nieprawdę. W praktyce będą to zazwyczaj sprawozdania finansowe lub inne dokumenty księgowe, które obrazują aktualna sytuację finansową przedsiębiorstwa, a także zaświadczenia, dokumentujące wysokość osiąganych zarobków.
W pracy adwokata często spotykam się z pytaniem, czy brak zwrotu pożyczki jest oszustwem. Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Otóż niewykonanie zobowiązania samo w sobie nie jest przestępstwem. Kwestia odpowiedzialności prawnokarnej będzie się natomiast pojawiać wówczas, gdy pożyczkobiorca już w momencie zawierania umowy pożyczki nie miał zamiaru jej zwrócić, albo zdawał sobie sprawę, że jego stan majątkowy i możliwości finansowe nie pozwolą na zwrot pożyczki. Jeżeli brak spłaty zobowiązania wynika z problemów finansowych, które pojawiły się w czasie późniejszym, istnieją uzasadnione podstawy do kwestionowania zarzutu oszustwa.
Podobnie jak w przypadku braku zwrotu pożyczki, brak zapłaty za wykonanie usługi sam w sobie przestępstwem nie jest. Problem pojawia się natomiast wtedy, gdy w momencie jej zamawiania, zleceniodawca nie miał zamiaru za nią zapłacić lub też oczywiste było, że nie będzie w stanie tego zrobić z uwagi na swoją sytuację finansową. W tym przypadku można bowiem mówić o wprowadzeniu osoby rozporządzającej mieniem w błąd, a wobec braku zapłaty będzie to oczywiście rozporządzenie niekorzystne.
Ze specyficznym typem oszustwa mamy do czynienia w przypadku umów ubezpieczenia mienia. W takim bowiem wypadku ustawodawca wprowadza specjalny typ czynu zabronionego – oszustwo ubezpieczeniowe, które penalizuje zachowanie polegające na spowodowaniu zdarzenia, które jest podstawą wypłaty takiego odszkodowania. W praktyce najczęściej można się spotkać z przykładami zniszczeń samochodów lub też podpaleń, które mają doprowadzić do wypłaty odszkodowania.