Czyn prania brudnych pieniędzy z art. 299 k.k. jest poważnym przestępstwem przeciwko prawidłowemu funkcjonowaniu obrotu gospodarczego. Odpowiedzialność karna zapobiegać ma tutaj próbom legalizacji środków majątkowych pochodzących z przestępstwa i utrudnienia wykrycia ich przestępczego pochodzenia. W praktyce pranie brudnych pieniędzy często stanowi przy tym „dodatek” do innego rodzaju przestępstw gospodarczych i skarbowych (piramidy finansowe, karuzele podatkowe etc.), uzasadniając zazwyczaj wniosek o tymczasowe aresztowanie. W pracy adwokata wiele razy spotykałam się z zarzutem popełnienia przestępstwa z art. 299 k.k., który stawiany był niestety na wyrost.

Opis czynu zabronionego z art. 299 k.k. ma niezwykle złożony charakter, co w praktyce powoduje problemy interpretacyjne i trudności w jego stosowaniu. Została tu w każdym razie uregulowana odpowiedzialność karna za:

typ podstawowy prania brudnych pieniędzy będący przestępstwem powszechnym (art. 299 § 1 k.k.),
typ podstawowy prania brudnych pieniędzy, którego zakres podmiotowy ogranicza się do osób, na których ciążą określone obowiązki z Ustawy o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (art. 299 § 2 k.k.),
typ kwalifikowany prania brudnych pieniędzy z uwagi na współdziałanie z innymi osobami (art. 299 § 5 k.k.),
typ kwalifikowany prania brudnych pieniędzy z uwagi na osiągniętą znaczną korzyść majątkową (art. 299 § 5 k.k.).

Więcej w tym temacie znajdą Państwo w odrębnym artykule: Odpowiedzialność karna za pranie brudnych pieniędzy. W ramach swojej praktyki oferuję Państwu:

specjalistyczne doradztwo prawne;
reprezentację na każdym etapie postępowania przygotowawczego lub sądowego;
przygotowanie pism procesowych w tym zażaleń, apelacji oraz kasacji;
przygotowywanie zawiadomień o możliwości popełnienia przestępstwa;
przygotowywanie opinii prawnych związanych z ryzykami prawnokarnymi planowanych przedsięwzięć.

Jeżeli potrzebowaliby Państwo pomocy prawnej w opisanym zakresie, zapraszam na spotkanie w Kancelarii Adwokackiej w Krakowie.

Obszar mojej działalności obejmuje nie tylko Kraków, lecz również Katowice, Częstochowę, Kielce, Tarnów czy Rzeszów. W razie potrzeby pomoc prawna może być przy tym świadczona na terenie całego kraju, a spotkanie może odbyć się w trybie zdalnym przy zachowaniu odpowiednich środków bezpieczeństwa.

Warto wiedzieć:

Jakie są prawa podejrzanego/oskarżonego?

Podejrzanemu jak i oskarżonemu przysługuje szereg uprawnień w procesie karnym. Cześć z nich jest powszechnie znana, inne natomiast są nieoczywiste. Warto jednak mieć o nich szersze pojęcie. Najbardziej podstawowym prawem jest prawo do złożenia wyjaśnień, w tym również na piśmie. Z prawem tym związane jest jego lustrzane odbicie, a mianowicie prawo do odmowy składania wyjaśnień, a także prawo do odmowy odpowiedzi na poszczególne pytania. Podejrzany swojej decyzji nie musi w żaden sposób uzasadniać. Bardzo ważnym uprawnieniem jest możliwość skorzystania z pomocy adwokata, który przystąpi do sprawy jako obrońca. Będzie on mógł uczestniczyć we wszystkich czynnościach procesowych (w tym przesłuchaniach oraz rozprawach), a także złożyć w imieniu swojego Klienta wszystkie niezbędne wnioski. Zaliczyć do nich można w pierwszej kolejności wnioski dowodowe na poparcie swoich argumentów, a także wniosek o końcowe zaznajomienie się z materiałami śledztwa. Dodatkowo przygotuje on strategie obrony lub wynegocjuje z prokuratorem warunki dobrowolnego poddania się odpowiedzialności karnej.

Tymczasowe aresztowanie w sprawie o pranie brudnych pieniędzy

W sprawach związanych z praniem brudnych pieniędzy bardzo często dochodzi do zastosowania najcięższego środka zapobiegawczego jakim jest tymczasowe aresztowanie. Związane jest to zazwyczaj ze znacznym skomplikowaniem sprawy i zaangażowaniem w nią wielu osób, a tym samym z – realną obawą matactwa. Dodatkowo wniosek taki jest najczęściej uzasadniany grożącą podejrzanemu wysoką karą pozbawienia wolności do lat 8 (w typie kwalifikowanym – do lat 10). Choć w mojej ocenie jest to samoistna przesłanka tymczasowego aresztowania, w praktyce jest ona nadużywana. W sprawach, w których dochodzi do zatrzymania, bardzo ważny jest niezwłoczny kontakt z adwokatem. Będzie on uczestniczył w czynności przesłuchania a także reprezentował podejrzanego na posiedzeniu aresztowym w sądzie. W przypadku orzeczenia tymczasowego aresztowania złoży on zażalenia i będzie uczestniczył w posiedzeniu zażaleniowym, pilnując, aby prawa podejrzanego były przestrzegane.

Czy CBA zajmuje się sprawami o pranie brudnych pieniędzy?

Pomimo swojej nazwy – Centralne Biuro Antykorupcyjne – CBA jest wykorzystywane przez Prokuraturę także do podejmowania działań w innych sprawach. Bardzo często można zauważyć ich udział w sprawach związanych z oszustwem i praniem brudnych pieniędzy, tzw. piramidy finansowe. Kompetencje funkcjonariuszy CBA nie ograniczają się w rzeczy samej do spraw korupcyjnych, a obejmują także określone przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, przeciwko wyborom i referendum, przeciwko porządkowi publicznemu, przeciwko wiarygodności dokumentów, przeciwko mieniu i obrotowi gospodarczemu (w tym właśnie z art. 299 k.k.), czy przestępstwa przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi. W każdym przypadku czyn, w przedmiocie którego toczy się postępowania, ma jednak pozostawać w związku z korupcją lub działalnością godzącą w interesy ekonomiczne państwa. Zwłaszcza w zakresie, w jakim sprawca łapownictwa będzie chciał ukryć nielegalne pochodzenia korzyści majątkowej, związek taki będzie rzecz jasna zachodził.

Kto może odpowiadać za pranie brudnych pieniędzy?

Pranie brudnych pieniędzy jest przestępstwem powszechnym, a więc może je popełnić każda osoba zdolna do ponoszenia odpowiedzialności karnej (zwłaszcza z uwagi na wiek czy poczytalność). Sprawcą może być w szczególności osoba, która dopuściła się tzw. przestępstwa bazowego, z którego pochodzą środki majątkowego, stanowiące „brudne pieniądze”. Jeżeli w proceder prania brudnych pieniędzy zaangażowanych jest więcej osób, ich zachowanie podpadać będzie pod przepis art. 299 § 5 k.k., statuującego typ kwalifikowany przestępstwa i zagrożony wyższą sankcją karną.

Czym są „brudne pieniądze”?

Pojęcie „brudnych pieniędzy” obejmuje większą kategorię przedmiotów niż same pieniądze. Pod tym pojęciem rozumiemy środki płatnicze, instrumenty finansowe, papiery wartościowe, wartości dewizowe, prawa majątkowe lub inne mienie ruchome lub nieruchomości, pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego. Chodzi tutaj zatem o wszelkiego rodzaju środki majątkowe, które chociażby pośrednio pochodzą z czynu zabronionego, będącego tzw. przestępstwem bazowym. Co istotne, zgodnie z aktualnym stanowiskiem Sądu Najwyższego, „brudnymi pieniędzmi” będą także korzyści pochodzące bezpośrednio z tego przestępstwa, nie poddanie dodatkowemu przetworzeniu. Owym przestępstwem bazowym może być natomiast zarówno przestępstwo powszechne, jak i przestępstwo skarbowe (co w praktyce często będzie miało zresztą miejsce).

Pranie brudnych pieniędzy przez pracownika banku

W przepisie art. 299 § 2 k.k. przewidziany został odrębny typ czynu zabronionego, mający zastosowanie do pracowników banku lub innych podobnych instytucji. Z tego powodu mówimy o tym, że jest to przestępstwo indywidulane, iż może je popełnić tylko ściśle określony krąg osób. Odpowiedzialność karną na podstawie tego przepisu mogą bowiem ponosić tylko osoby, które wbrew obowiązującym przepisom, przyjęły określone środki płatnicze bądź dokonały ich transferu. Regulacja ta zapewniać ma przestrzeganie przepisów ukierunkowanych na wczesne ujawnianie procederu prania brudnych pieniędzy, zawarte przede wszystkim w Ustawie o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Czy przygotowanie do prania brudnych pieniędzy jest karalna?

Zgodnie z ogólną zasadą prawa karnego, przygotowanie do popełnienia czynu zabronionego jest karalne tylko wówczas, gdy ustawa tak stanowi. W przypadku prania brudnych pieniędzy taka podstawa pojawia się w art. 299 § 6a k.k. Powodem takiego rozwiązania jest wysoki stopień społecznej szkodliwości tego przestępstwa, przemawiający za karalnością działań podejmowanych już na bardzo wczesnym etapie.

PRANIE BRUDNYCH PIENIĘDZY

Warto wiedzieć:

dr Aleksandra Rychlewska-Hotel

Oskarżony

Pokrzywdzony

Jednostka organizacyjna

Adwokat Prawo Karne • kancelaria Kraków
dr Aleksandra Rychlewska-Hotel

PRANIE BRUDNYCH PIENIĘDZY

Warto wiedzieć:

dr Aleksandra Rychlewska-Hotel

Oskarżony

Pokrzywdzony

Jednostka organizacyjna

Adwokat Prawo Karne • kancelaria Krakówdr Aleksandra Rychlewska-Hotel

Adwokat Prawo Karne • kancelaria Kraków
dr Aleksandra Rychlewska-Hotel