Prawo autorskie oraz prawo własności przemysłowej (łącznie nazywane prawem własności intelektualnej) stanowią szczególny przedmiot ochrony. Ustawodawca wychodzi z założenia, że jeżeli chcemy, aby twórcy tworzyli, należy przyznać prawną ochronę temu, co tworzą. Oczywiście podstawowym narzędziem ochrony jest tutaj prawo cywilne i katalog roszczeń, które przysługują uprawnionemu w odpowiednim układzie faktycznym. Zdarza się jednak, że ochrona cywilnoprawna okazuje się niewystarczająca. Wówczas pojawia się prawo karne, którego zadaniem jest wzmocnienie ochrony twórców.
Jako adwokat zajmuję się w szczególności następującymi sprawami:
- przywłaszczenie autorstwa (art. 303 ustawy prawo własności przemysłowej);
- zgłoszenie do rejestracji przez nieuprawnionego (art. 304 ustawy prawo własności przemysłowej);
- wprowadzanie do obrotu podrobionych towarów (art. 305 ustawy prawo własności przemysłowej);
- plagiat (art. 115 prawa autorskiego);
- bezprawne rozpowszechnianie (art. 116 prawa autorskiego);
- bezprawne utrwalanie albo zwielokrotnianie (art. 117 prawa autorskiego);
- obrót nielegalnymi kopiami (art. 118 prawa autorskiego);
- wytwarzanie i używanie narzędzi do usuwania zabezpieczeń (art. 1181 prawa autorskiego);
- utrudnianie kontroli ZAiKS (art. 119 prawa autorskiego).
Sprawy o przestępstwa związane z naruszeniem praw własności intelektualnej zazwyczaj nie należą do łatwych i oczywistych. Bardzo często trudno jest ustalić, czy rzeczywiście dane prawo zostało naruszane, i czy dane zachowanie wymaga reakcji prawnokarnej. Zwłaszcza w przypadku przywłaszczenia autorstwa (plagiatu) nie obejdzie się bez opinii biegłego z zakresu praw własności intelektualnej. Mieć należy jednocześnie na względzie, że przepisy karne wykorzystuje się w tych przypadkach także jako środek nacisku na druga stronę celem wyegzekwowania roszczeń cywilnoprawnych. Takie działania wymagają jednoznacznego sprzeciwu i aktywnej obrony. O plagiacie z punktu widzenia prawa karnego przeczytają Państwo tymczasem we wpisie: Odpowiedzialność karna za plagiat.
W ramach swojej praktyki adwokackiej oferuję Państwu:
- specjalistyczne doradztwo prawne;
- przygotowywanie opinii prawnych związanych z ryzykami prawnokarnymi planowanych przedsięwzięć;
- przygotowywanie zawiadomień o możliwości popełnienia przestępstwa;
- reprezentację na każdym etapie postępowania przygotowawczego lub sądowego
- przygotowanie pism procesowych w tym zażaleń, apelacji oraz kasacji.
Jeżeli potrzebowaliby Państwo pomocy prawnej w opisanym zakresie, zapraszam na spotkanie w Kancelarii Adwokackiej w Krakowie.
Obszar mojej działalności obejmuje nie tylko Kraków, lecz również Katowice, Częstochowę, Kielce, Tarnów czy Rzeszów. W razie potrzeby pomoc prawna może być przy tym świadczona na terenie całego kraju, a spotkanie może odbyć się w trybie zdalnym przy zachowaniu odpowiednich środków bezpieczeństwa.
Warto wiedzieć:
Postępowanie karne może być prowadzone wyłącznie z poszanowaniem określonych praw podejrzanego i oskarżonego. Warto o nich pamiętać w przypadku, kiedy takie postępowanie miałoby się toczyć przeciwko nam. Niejako centralnym prawem osoby podejrzanej (oskarżonej) jest prawo do składania wyjaśnień, w tym także na piśmie. Podejrzany może jednak odmówić ich składania bez podania przyczyny. Jeżeli podejrzany zdecyduje się jednak na składanie wyjaśnień, powinien pamiętać, że w dalszym ciągu przysługuje mu uprawnienie do odmowy odpowiedzi na poszczególne pytania.
Ważne jest również to, aby pamiętać o prawie do skorzystania z pomocy adwokata. Udział doświadczonego obrońcy z pewnością pomoże lepiej przygotować linię obrony, a także zadba o wszystkie niezbędne wnioski procesowe. Oprócz wniosków dowodowych nie można zapominać także o wniosku o końcowe zaznajomienie się z aktami sprawami.
Z ustawowej definicji wynika, że utworem jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Przedmiotem ochrony są w szczególności utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe), plastyczne, fotograficzne, lutnicze, wzornictwa przemysłowego, architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne, muzyczne i słowno-muzyczne, sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne, audiowizualne (w tym filmowe).
Zgodnie z prawem autorskim ochroną są przy tym objęte wyłącznie sposoby wyrażenia. Ochrona prawnoautorska nie obejmuje natomiast odkryć, idei, procedur, metod i zasad działania oraz koncepcji matematycznych. Generalnie można powiedzieć, że utwór jest przejawem działalności człowieka, jeżeli spełnia przesłankę twórczości, na którą składają się oryginalność (przejaw działalności twórczej) i indywidualność (indywidualny charakter tej działalności). W pozostałym zakresie wchodzić jednak może w rachubę ochrona praw własności przemysłowej.
Pod pojęciem znaku towarowego rozumiemy każde oznaczenie, które umożliwia odróżnienie towarów lub usług jednego przedsiębiorcy od drugiego. Aby dane oznaczenie mogło zostać uznane za znak towarowy musi posiadać zdolność odróżniania towarów i usług jednego przedsiębiorcy od drugiego, a także muszą nadawać się do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych. Dokonując zgłoszenia znaku towarowego należy wskazać towary lub usługi, które chcemy chronić. Wyróżnić można znaki towarowe graficzne, słowno-graficzne, przestrzenne, pozycyjne, dźwiękowe, kolor, deseń, ruchome, multimedialne, hologram. Aby znak towarowy korzystał z ochrony musi on zostać zarejestrowany. Czas trwania ochrony jest ograniczony, ale istnieje możliwość przedłużania ochrony.
W sprawach karnych dotyczących prawa własności intelektualnej bardzo często jest powoływany biegły. Do jego zadań należy przede wszystkim ocena tego czy np. w danym przypadku mamy do czynienia z utworem czy też np. w przypadku wprowadzenia do obrotu poszczególnych przedmiotów, mamy do czynienia z oryginałami czy z tzw. podróbkami. Z perspektywy obrońcy niezwykle ważne jest przygotowanie stosownych zarzutów do przygotowanej opinii. Konieczne jest wykazanie występujących w niej sprzeczności a także nierzetelności. Często zdarza się na przykład, że opinia nie opisuje poszczególnych rzeczy, wchodzących w skład określonego zbioru ale posługuje się odniesienia co do całości. Jest to poważny błąd uogólnienia. To, że jedna z rzeczy jest tzw. podróbką nie oznacza jest, że taki sam wniosek należy wyciągnąć co do innych przedmiotów. Każda rzecz powinna być zbadana i oceniona odrębnie.
Instytucja tzw. dozwolonego użytku osobistego jest formą ograniczenia autorskich praw majątkowych. Uprawnia ona osoby fizyczne do korzystania z utworu chronionego prawami autorskimi bez konieczności uzyskiwania zgody podmiotu uprawnionego oraz bez konieczności uiszczania opłat z tego tytułu. Nie w każdym jednak przypadku możemy się powoływać na dozwolony użytek osobisty. Będzie to zasadne tylko wtedy, gdy korzystamy z utworu, który wcześniej został już rozpowszechniony, tj. za zezwoleniem twórcy został w jakikolwiek sposób udostępniony publicznie, oraz gdy następuje to na własne, osobiste potrzeby, z wyłączeniem celów zarobkowych. Jak wyjaśnił zarazem ustawodawca, „zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego” (art. 23 ust. 2 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).
W ramach dozwolonego użytku możemy zatem odtwarzać utwory muzycznych na imprezie w gronie znajomych, wykonać kopię płyty CD celem odtwarzania jej w prywatnym samochodzie czy pobrać film ze strony internetowej w celu obejrzenia go w domu z najbliższymi osobami. Pamiętać przy tym należy, że korzystanie z sieci p2p (torrent), gdzie pobranie pliku wiąże się z udostępnieniem go pozostałym użytkownikom sieci, wykracza poza ramy dozwolonego użytku osobistego.