Wyłudzenia VAT zaliczają się do ogólnej kategorii oszustw podatkowych, gdzie podmiotem pokrzywdzonym przestępstwem jest w pierwszej kolejności Skarb Państwa. W zakresie, w jakim skutkiem przestępczym jest tutaj narażenie na nienależny zwrot podatkowej należności publicznoprawnej, przestępstwa te są przedmiotem szczególnego zainteresowania ze strony organów ścigania. Co rusz słyszy się zresztą w mediach o kolejnej ujawnionej karuzeli podatkowej oraz poprawie ściągalności podatku VAT na przestrzeni lat.
Jak adwokat zajmuję się w szczególności następującymi sprawami:
- wyłudzenie zwrotu podatku (art. 76 k.k.s.);
- oszustwo podatkowe (art. 56 k.k.s.);
- niewystawienie faktury lub wystawienie jej w sposób wadliwy (art. 62 § 1 k.k.s.)
- obrót fikcyjnymi fakturami (art. 62 § 2 k.k.s.);
- uchylanie się od obowiązku podatkowego (art. 54 k.k.s.).
Pojęcie karuzeli podatkowej, które często pojawia się w kontekście zarzutu wyłudzenia VAT-u, nie jest ustawowo zdefiniowane. W praktyce najczęściej przywoływana będzie właśnie kwalifikacja z art. 76 k.k.s., statuująca odpowiedzialność karną za wyłudzenie zwrotu podatku, bądź art. 56 k.k.s. dotyczący oszustwa podatkowego. Częstokroć mamy tu zarazem do czynienia z fikcyjnymi fakturami, nieodzwierciedlającymi rzeczywistych transakcji gospodarczych, co pociąga za sobą także zarzut z art. 62 § 2 k.k. Odrębnie ustawodawca penalizuje przypadek niewystawienia faktury wbrew obowiązkowi bądź wystawienie jej w sposób wadliwy (art. 62 § 1 k.k.s.).
W ramach swojej praktyk adwokackiej oferuję Państwu:
- specjalistyczne doradztwo prawne;
- reprezentację na każdym etapie postępowania przygotowawczego lub sądowego;
- przygotowanie pism procesowych w tym zażaleń, apelacji oraz kasacji;
- przygotowywanie opinii prawnych związanych z ryzykami prawnokarnymi planowanych przedsięwzięć.
Jeżeli potrzebowaliby Państwo pomocy prawnej w opisanym zakresie, zapraszam na spotkanie w Kancelarii Adwokackiej w Krakowie.
Obszar mojej działalności obejmuje nie tylko Kraków. W razie potrzeby pomoc prawna może być świadczona na terenie całego kraju (Katowice, Częstochowa, Kielce, Tarnów czy Rzeszów), a spotkanie może odbyć się w trybie zdalnym przy zachowaniu odpowiednich środków bezpieczeństwa.
Warto wiedzieć:
Jakkolwiek postępowanie karne w sprawach karnych skarbowych objęte jest odrębną regulacją zawartą w Kodeksie karnym skarbowym, zasadnicze uprawnienia osób podejrzanych lub oskarżonych o popełnienie przestępstwa skarbowego pozostaje bez zmian. Kluczowym prawem jest oczywiście prawo do złożenia wyjaśnień bądź odmowy składania wyjaśnień bez podania przyczyny. Osoba, która zdecyduje się składać wyjaśnienia, pamiętać musi dodatkowo, że przysługuje jej uprawnienie do odmowy odpowiedzi na poszczególne pytania.
Tak jak w powszechnym procesie karnym, również w sprawach o przestępstwa skarbowego podejrzany lub oskarżony mają prawo do skorzystania z pomocy adwokata. Obrońca może brać udział we wszystkich czynnościach procesowych, w tym w czynności przesłuchania podejrzanego na etapie postępowania przygotowawczego.
Osoba podejrzana lub oskarżona ma prawo do aktywnej obrony. Oznacza to, że już na etapie postępowania przygotowawczego może składać wnioski dowodowe i brać udział w przesłuchaniu świadków, zadając im pytania. Jeśli do czasu postawienia zarzutów podejrzanemu wszyscy świadkowie zostali już przesłuchani, uprawnienie to realizowane będzie w ramach postępowania sądowego. W praktyce istotnym jest natomiast, aby podejrzany wniósł o końcowe zaznajomienie się z materiałami śledztwa. Umożliwi to zapoznanie się z materiałem dowodowym zgromadzonym przez organy ścigania i odpowiednie przygotowanie linii obrony przed sądem.
W przypadku przestępstw narkotykowych bardzo często dochodzi do zatrzymania i tymczasowego aresztowania osób podejrzanych. Następuje to przede wszystkim w sprawach wielopodmiotowych, gdzie prokurator doszukuje się istnienia pewnej zorganizowanej grupy przestępczej. Podstawą stosowania tymczasowego aresztowania czyni się tu przede wszystkim ryzyko ukrycia się z sprawcy oraz fałszowania dowodów, czyli tzw. ryzyko matactwa. Chodzi tutaj w szczególności o ustalanie wspólnej, korzystnej wersji wydarzeń przez współpodejrzanych i nakłanianie świadków do składania fałszywych zeznań. W praktyce wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania często jest niestety opierany na samej abstrakcyjnej obawie matactwa, ze wskazaniem na koniczność zapobieżenia takim potencjalnym incydentom w przyszłości. Jakkolwiek sądy różnie podchodzą do takiej argumentacji, zawsze warto z nią polemizować już w odpowiedzi na wniosek aresztowy.
Karuzela podatkowa to ogólne pojęcie odnoszące się do łańcucha kolejnych transakcji, mających na celu upozorowanie legalności obrotu towarem, celem wyłudzenie zwrotu podatku VAT, który na wcześniejszych etapach obrotu nie został zapłacony. Zazwyczaj mamy tutaj do czynienia z wewnątrzwspólnotową dostawą towarów, gdzie zastosowanie znajduje zerowa stawka podatku VAT.
Jak w praktyce wyglądać może karuzela? W typowym obrocie karuzelowym wyróżnić można następujące podmioty: spółka wiodąca, znikający podatnik, bufor oraz podmiot realizujący zyski. Organizatorem całego procederu jest spółka wiodąca, co do zasady nienagannie prowadząca księgowość i regulująca zobowiązania podatkowe. Nabywcą towarów czyni się natomiast znikającego podatnika, sprzedającego dalej towar, który deklaruje podatek VAT, jednak nie odprowadzenia go do budżetu. Po jakimś czasie, zanim wszczęta zostanie kontrola, podmiot taki jest likwidowany. W obieg karuzelowy włączani są liczni pośrednicy, którzy dokonując transakcji na tym samym towarze utrudniają wykrycie przestępczego procederu. W kontekście tym mówi się właśnie o buforach. Udział pośrednika w karuzeli podatkowej niekoniecznie jest przy tym świadomy. Na końcu pojawia się natomiast podmiot realizujący zyski (tzw. broker), który nabywa towar od przedsiębiorstwa buforowego, dokonuje wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów i występuje o zwrot VAT.
Oszustwo w ramach karuzeli podatkowej sprowadza się tym samym do wyłudzenia przez podmiot realizujący zyski podatku VAT, który wcześniej nie został zapłacony przez znikającego podatnika.
Prawo karne skarbowe odrębnie mówi o fakturze wadliwej (art. 62 § 1 k.k.s.) oraz fakturze nierzetelnej (art. 62 § 2 k.k.s.). Na czym polega różnica? Fakturą wadliwą będzie faktura wystawiona niezgodnie z przepisami prawa. Punktem odniesienia są tutaj zarówno krajowe przepisy podatkowe, jak i przepisy unijne. Fakturą nierzetelną będzie natomiast faktura wystawiona niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy. Nierzetelność może wynikać zarówno z faktu udokumentowania nierzeczywistej transakcji gospodarczej, w którym to kontekście mówi się o fakturze fikcyjnej („pustej”), jak i z faktu nierzetelnego udokumentowania rzeczywistej transakcji, np. poprzez zaniżenie ilości lub wartości towaru.
Wyłudzenia VAT i oszustwa podatkowe pociągać za sobą mogą nie tylko odpowiedzialność z Kodeksu karnego skarbowego. Zgodnie z aktualnym orzecznictwem, jedno zachowanie może być odrębnie kwalifikowane jako czyn karnoskarbowy oraz przestępstwo powszechne. W przypadku wyłudzenia podatku z art. 76 k.k.s. wchodzić może dodatkowo w rachubę odpowiedzialność karna za oszustwo z art. 286 k.k. W przypadku wystawiania lub posługiwania się nierzetelnymi fakturami sprawca musi się natomiast liczyć z dodatkową odpowiedzialnością za przestępstwa przeciwko dokumentom określona w art. 271 k.k., 271a k.k. lub art. 273 k.k. W praktyce może być prowadzone jedno lub dwa odrębne postępowania, odpowiednio – sprawca może być skazany jednym wyrokiem za dwa czyny bądź odrębnymi wyrokami za każdy czyn z osobna. Co jednak istotne, ostatecznie wykonaniu będzie podlegać tylko jedna kara, ta o surowszym charakterze.