Spółka kapitałowa jest optymalną forma prowadzenia działalności gospodarczej, gdy chcemy chronić swój majątek prywatny. Podobną funkcję spełniać może spółka z o.o. spółka komandytowa, będąca de facto spółką osobową. Na etapie tworzenia spółki dochodzić jednak może do licznych nadużyć. Sąd rejestrowy ma co prawda obowiązek zweryfikować, czy dołączone do wniosku dokumenty są zgodne pod względem formy i treści z przepisami prawa. Nie bada on jednak, czy zawarte tutaj oświadczenia są zgodne ze stanem faktycznym. Odnieść to można zwłaszcza do oświadczenie o pokryciu wkładów. Za fałszywe dane przy rejestracji spółki przewidziana jest jednak odpowiedzialność – tak cywilnoprawna, jak i karna.
Spis treści
Rejestracja spółki kapitałowej
Tytułem wstępu, do powstania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga się kolejno:
- zawarcia umowy spółki;
- wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego;
- powołania zarządu;
- ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa spółki oraz
- wpisu do rejestru.
Podobnie sytuacja wygląda przy spółce akcyjnej. Koniecznymi przesłankami są:
- zawiązanie spółki, w tym podpisanie statutu przez założycieli;
- wniesienie przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego;
- ustanowienie zarządu i rady nadzorczej oraz
- wpis do rejestru.
Rejestracja spółki kapitałowej może przy tym nastąpić w sposób dwojaki. Po pierwsze, wniosek wraz z odpowiednimi załącznikami można złożyć w sądzie rejestrowym w formie papierowej. Będzie to Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego Sądu Rejonowego właściwy według miejsca siedziby spółki. Po drugie, wniosek wraz z załącznikami można złożyć w formie elektronicznej za pośrednictwem portalu S24. Więcej w tym temacie w odrębnym wpisie: Spółka z o.o. Spółka komandytowa przez Internet.
Odpowiedzialność cywilnoprawna za fałszywe dane przy rejestracji spółki
Pokrycie kapitału zakładowego – jako substratu majątkowego spółki – jest tym samym jedną z przesłanek rejestracji spółki. Z drugiej strony, warunkuje ono uzyskanie przez nią osobowości prawnej. Wymóg ten zabezpieczać ma wypłacalność spółki, gwarantując zarazem pewność obrotu gospodarczego. Zgłaszając spółkę do rejestru, członkowie zarządu muszą złożyć oświadczenie, że wkłady zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione. Oświadczenie to powinno zostać dokonane w formie pisemnej – tak, aby sąd rejestrowy mógł zweryfikować jego treść, a każda osoba zainteresowana mogła się z nim zapoznać, przeglądając akta rejestrowe.
Na członkach zarządu spoczywa obowiązek upewnienia się, czy w rejestrowanej spółce znajdują się wskazane w umowie wartości ekonomiczne. Przepis art. 291 k.s.h. przewiduje tymczasem odpowiedzialność za fałszywe dane przy rejestracji spółki. Otóż jeśli członkowie zarządu – umyślnie lub przez niedbalstwo – podali fałszywe dane w oświadczeniu o pokryciu kapitału zakładowego, odpowiadają wobec wierzycieli spółki solidarnie ze spółką przez trzy lata od dnia jej zarejestrowania. Jeśli zatem rzeczywisty kapitał zakładowy spółki nie wystarcza na zaspokojenie roszczenia, wierzyciel będzie mógł szukać zaspokojenia u członków zarządu.
Warto zwrócić uwagę, iż dla powstania solidarnej odpowiedzialności nie ma znaczenia, ilu wspólników rzeczywiście nie wniosło wkładów. Bez znaczenia pozostaje także stosunek wartości niewniesionych wkładów do wielkością zobowiązania, którego zaspokojenia dochodzi się od członka zarządu. Co więcej, zgodnie z dominującym stanowiskiem doktryny, okoliczność, że kapitał zakładowy został później w całości pokryty, również jest tutaj irrelewantna.
Odpowiedzialność karna za fałszywe dane przy rejestracji spółki
Za fałszywe dane przy rejestracji spółki członkowie zarządu będą ponosić nie tylko odpowiedzialność cywilnoprawną. Przepis art. 587 k.s.h. ustanawia sankcje karne za przedstawienie nieprawdziwych danych. Działanie umyślne zagrożone jest grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Jeśli członek zarządu nie zdawałby sobie sprawy z tego, iż wkłady nie zostały w rzeczywistości wniesione, odpowiedzialność jest łagodniejsza. Można go ukarać grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Kara pozbawienia wolności za fałszywe dane przy rejestracji spółki będzie należała raczej do rzadkości. Kodeks spółek handlowych wprowadza tu jednak dodatkową sankcję. Otóż osoba prawomocnie skazana za czyn z art. 587 k.s.h. nie może pełnić funkcji członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatora albo prokurenta spółki. Członkowie zarządu spółki w organizacji powinni tym samym dochować należytej staranności i zweryfikować, czy wkłady wspólników rzeczywiście zostały wniesione.
Jeżeli potrzebowaliby Państwo pomocy prawnej w opisanym zakresie, zapraszam na spotkanie w Kancelarii Adwokackiej w Krakowie. Obszar mojej działalności obejmuje nie tylko Kraków, lecz również Katowice, Częstochowę, Kielce, Tarnów czy Rzeszów. W razie potrzeby pomoc prawna może być przy tym świadczona na terenie całego kraju, a spotkanie może odbyć się w trybie zdalnym przy zachowaniu odpowiednich środków bezpieczeństwa.
